Dekanat Wrocław – północ II (Sępolno)
Rzymskokatolicka parafia pw. św. Małgorzaty
| Proboszcz: | Ks. mgr lic. Krzysztof JAKUBUS RM, Kap. hon. Ojca św. wicedziekan – ust. 2005 | |
| Liczba mieszkańców: | 3644 | |
| Kościół filialny: | Dobrzykowice, pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny | |
| Odpust: | 20 lipca, 8 września | |
| Nabożeństwo 40-godzinne: | przed Środą Popielcową | |
| Wieczysta Adoracja: | 29 listopada | |
| Miejscowości: | Dobrzykowice (6 km), Jeszkowice (2 km), Krzyków (8 km) | |
| Cmentarz: | Gajków (par.), Dobrzykowice (par.) | |
| Erygowanie Parafii: | XIII w. | |
| Księgi metrykalne: | od 1945 r. |
Kościół parafialny p.w. św. Małgorzaty w Gajkowie
Jest wiejską świątynią barokową, wzniesioną 
przez mistrza murarskiego Jacoba Straube, staraniem Ignatiusa Magneta, mistrza wrocławskich Krzyżowcow z Czerwoną Gwiazdą.
Historia
Istnienie kościoła w Gajkowie potwierdzone zostało w 1276, parafii w 1310 r. pozostającej w latach 1399-1810 w posiadaniu wrocławskich Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą. Obecna, barokowa świątynia wzniesiona została przez mistrza murarskiego Jacoba Straube w latach 1711-13. Zakończenie prac, pojętych staraniem mistrza Krzyżowców Ignatiusa Magneta, upamiętniono inskrypcją na kartuszu umieszczonym w głównym portalu świątyni. Wnętrze ukończono w roku 1716 i kościół otrzymał jednolite, barokowe wyposażenie. W 1838 r. nakryto wieżę namiotowym hełmem, który zastąpił hełm barokowy, zniszczony w czasie pożaru w roku 1834. W 1897 r. dobudowano do nawy kruchtę południową oraz dwie przybudówki przy wieży. W latach 1933-34 przeprowadzono remont elewacji. Po zniszczeniach wojennych, odbudowano w latach 1945-47 prezbiterium i dach świątyni, naprawiono sklepienia i pomalowano wnętrze. W 1961 r. odnowiono elewacje, a w 1963 r. ustawiono nowy ołtarz główny, będący kopią ołtarza barokowego z nawy północnej kościoła pw. N.M. Panny na Piasku we Wrocławiu. W 1992 r. położono kamienną posadzkę.
Opis
Kościół usytuowany w centrum wsi, otoczony cmentarzem, który ogradza ceglany mur.
Kościół orientowany, murowany, tynkowany, założony na planie prostokąta, z węższym, jednoprzęsłowym, trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Trójprzęsłowa nawa poprzedzona czworoboczną wieżą zwieńczoną namiotowym hełmem (1838 r.), z dwoma przybudówkami (1897 r.) i kruchtą w przyziemiu. Przy prezbiterium od pn. zakrystia, przy nawie od pd. kruchta (1897 r.). Dachy ponad nawą i prezbiterium wtórne, kryte blachą (l. 1945-47); dachy zakrystii, kruchty pd. i przybudówek ceramiczne, spadziste. Elewacje świątyni z bogatym detalem architektonicznym, artykułowane wiązkami toskańskich pilastrów, z okazałymi uszakowymi obramieniami okiennymi. W fasadzie uszakowy portal z piaskowca, ozdobiony girlandą, głową putta oraz dwoma kartuszami z inskrypcją fundacyjną i herbem Ignatiusa Magneta.
Wnętrze świątyni przesklepione, w nawie sklepienie kolebkowe z lunetami; w prezbiterium pozorne, krzyżowe (l.1945-47); w zakrystii, przyziemiu wieży i kruchcie pd. krzyżowe. Prezbiterium wydzielone z nawy ścianą tęczową o łuku koszowym. Ściany nawy i prezbiterium rozczłonkowane wnękami i wiązkami pilastrów toskańskich. Od zach. empora muzyczna wsparta na filarach z koszowymi łukami arkad.
Wyposażenie kościoła w zasadniczej części barokowe z ok. 1716 r.: ołtarze boczne, ambona, chrzcielnica (w ołtarzu południowym obraz św. Rodziny z 1872 r. sygn.. F[erdynand]. Winter). Ołtarz główny jest wykonaną w 1963 r. kopią ołtarza z wrocławskiego kościoła NMP na Piasku; prospekt organowy z 1886 r. (Edward Horn).
Zabytek dostępny.
Oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu, 28.10.2014 r.
Kościół filialny p.w. narodzenia NMP w Dobrzykowicach
Jest to kościółbaro 
kowy, wzniesiony w latach 1753-1757, restaurowany w 1963 r. Orientowany, murowany, jednonawowy, z wieżą od zachodu i węższym zakończonym trójbocznie prezbiterium, o wnętrzu nakrytym sklepieniem kolebkowym z lunetami. Całość wyposażenia rokokowa z XVIII w., z wyjątkiem gotyckiej rzeźby Piety z pocz. XV w.
Obecny budynek, murowany, wznoszony staraniem mistrza Christopha Josepha Hellmanna, powstał w stylu późnobarokowym w latach 1753-1757. Jego konsekracja nastąpiła jednak dopiero w 1906 roku. Wyróżnia go z zewnątrz cebulasty hełm na wieży z latarnią. Wewnątrz, na łuku tęczowym między nawą a prezbiterium, zachował się kartusz z herbem krzyżowców, literami C.I.H. (inicjałami fundatora) oraz datą 1757. Unikatowym zabytkiem jest gotycka figura Piety, zdobiąca jeden z ołtarzy bocznych nawy głównej kościoła, powstała około roku 1420 w tzw. stylu pięknym. Styl ten upowszechnił się w Europie między 1390 a 1430 rokiem. Mając za wzór sztukę włoską, zdobył popularność w głównych ośrodkach centralnej Europy: Pradze, Wiedniu, Budzie i Kolonii. Dzieło z Dobrzykowic powstało najprawdopodobniej w jednym z wrocławskich warsztatów i zdradza wpływ sztuki czeskiej; zostało sprowadzone najprawdopodobniej przez krzyżowców do nieistniejącej dziś drewnianej, średniowiecznej świątyni. Do innych zabytków zaliczają się: ołtarz główny rokokowy, z około 1757 roku z obrazem “Narodzenia NMP i Trójcą Świętą” autorstwa bliżej nieznanego wrocławskiego malarza, tabernakulum o rozbudowanym cokole oraz obrazy z ołtarzy bocznych. Są to cztery płótna, z których dwa stanowią najprawdopodobniej repliki autorskie obrazów znanego barokowego malarza, wykształconego w Holandii, Michaela Leopolda Willmanna (1630-1706). Ukazujące tematy “Nawiedzenia NMP” i “Pokłonu pasterzy” obrazy wykonano w lubiąskiej pracowni Willmanna około 1665 roku wzorując się na identycznych pod względem kompozycji, kolorystyki oraz wymiarów obrazach powstałych dla klasztoru premonstratensów na Strahovie w Pradze. Przypisanie niedawno owych malowideł lubiąskiemu malarzowi jest o tyle ciekawe, iż po kradzieży praskiego malowidła “Nawiedzenia NMP”, światowej klasy dzieło z Dobrzykowic zwraca uwagę badaczy z Niemiec, Czech, Holandii oraz USA. Pozostałe płótna ołtarzy bocznych, z przedstawieniem “Św. Tekli” oraz “Św. Stanisława biskupa”, powstały około 1720 roku w warsztacie wrocławskiego malarza, Johanna Jacoba Eybelwiesera. Najprawdopodobniej te cztery płótna oraz dodatkowo chrzcielnica, pochodzą z kościoła św. Małgorzaty lub św. Krzyża w Gajkowie. Potwierdzałyby to materiały źródłowe, z których wynika, iż krzyżowcy do wykonania dachu świątyni w Dobrzykowicach użyli drewna z rozebranego kościoła św. Krzyża w Gajkowie. Pewien udział w fundacji kościoła dobrzykowickiego miał ród von Saurmów, którego kartusz umieszczony jest nad okazałą, rokokową amboną. Z tego samego okresu pochodzi grupa rzeźbiarska z glorią św. Jana Nepomucena, ciekawa pod względem ikonograficznym. Stosunkowo późnym zabytkiem jest obraz “Wszystkich Świętych” z 1888 (?) roku, autorstwa Ferdynanda Wintera oraz seria 14 stacji Drogi Krzyżowej tego samego malarza.